PDF - Duška Pejović - "Ćerka je tuđa večera“ 10.02.2021. ĆERKA JE TUĐA VEČERA Kako tradicija i kulturne norme utiču da nasilje nad ženama u Crnoj Gori bude prihvatljivo U cilju opstanka nacije, sinovi su bili svrha, cilj, kruna braka, a ćerke, „tuđa večera“, one koje će obezbijediti nastavak reprodukcije, koje će nekome drugome napuniti kuću djecom. Svatovi su prolazili ulicama malog grada u Crnoj Gori, uz veselje i pjesmu kojom se slavila ženidba sina... “Zdravo je trošili”, čuli su se uzvici posmatrača upućeni mladoženji i njegovoj porodici, dok je starija gospođa uzdahnula i jedva čujno, tužno promrmljala da je u Crnoj Gori “ćerka uvijek bila i biće tuđa večera”. To su riječi koje se mogu čuti na ovim prostorima i koje duboko i suštinski označavaju istovjetnost prošlosti i sadašnjosti, i hiljade riječi, postupaka, odnosa i relacija izmedju žena i muškaraca, nekad i sad – dok god opstaje patrijarhat. Zato je važno mijenjati običajne norme, stavove i stereotipe koji podržavaju diskriminaciju, a samim tim i nasilje nad ženama. Etnološkinja i arhivistkinja u Državnom arhivu Crne Gore Slavka Jovićević objašnjava da izreke „tuđa večera“, „tuđa sreća“, „tuđa roba“, „tuđa kos’“ označavaju da je žensko dijete uvijek tuđe dijete, te da je riječ o dobro poznatim patrijarhalnim sintagmama koje predstavljaju refleksiju patrijarhalne stvarnosti i odražavaju položaj i status ženske djece. Ističe da te izreke za koje je teško utvrditi od kad datiraju, ali su opštepoznate u usmenom crnogorskom predanju i u literaturi, predstavljaju tradiciju koja, i pored ekonomskog i tehnološkog napretka, još uvijek intenzivno živi u našoj savremenosti. „Da bi razumjeli zašto su nastale ove izreke, odnosno da bi razumjeli položaj žene u patrijarhalnoj Crnoj Gori, moramo poći od opštih društveno-ekonomskih i istorijskih prilika u prošlosti koje su snažno uslovile s jedne strane, skučena svojinska prava žene, a s druge, prevlast muškarca,…